የመካከለኛው_ዘመን_የኢትዮጵያ_ታሪክ_ከአፄ_ዮኩኑ_አምላክ_እስከ_አፄ_ሱሲኒዮስ.pdf
-
word cloud
-
Extraction Summary
ሪ ዛ ፌቄ ው ን ኗ ጅላ ፓታሬሪክ ከዓፄ ይኩኖ ራ ዓፄ ሱስንዮስ የተርኋሚው ማስታወሻ ፅህ መጽሐፍ ከከርስቶስ ወደት በኣባ ከሁበተናው ሚሴኒየም መይመሪየ ከስከገ ምዕተ ዓመት ድረስ ኪትዮጽዩጎና ቀዩ ባሕርገ መሠረት የደረገ ጥናት ውጤት ነው። የተበየየ ከበት ከርቢ ሕዝቦት ዩያቡትነ የከዱሪቃ ቀነድ ወዩም አከብዛናውኀ ከፀፀ በከነድ የተደሪ ሟላበረሰብ ሥር ከነጻታቀዓ መፎረጉ የጣዬታፀ ነገር ነው። ቆህ በጣመኀ ከጻጋት የሚመስበ ከውነታ በተሰዩ ከክርስቶስ ፅ በኣሳ ከሀበተናው ቢሕ ወጻህ የከበቡ ታሪክ መገበመ ነው። የዚህ መጽዓ ይሪሰ ደግሞ መሠረት የሴበውነ ታሪክ ሳዩፈጥር። ዩደረገው ሙክራ ዩበቀበት በመሆኑ ነው። ኪትዮጵዩኀ በተመበከተ በከውሮጳና በሙስበሞች መካከፀ የተካደው መሪር ትግበ ፖርቱጋባውዩፃኝ ወደሙስቢሙ ዓበም የሚያፃመራውኀ የሩቅ ምሥራቅ ገግድ በጣስቆም በ ሪሞ ምዕተዓመት በቀዩ ባሕር ከካባቢ ብቅ ባቡበት ወቅት አብቅተፀ። ጻረ ግኀ ፖርቱጋሳውየኑ ወደከካባቢው የመጡት ዑስሚኒየውየነ ከ ዓም በኣባ ከብዛጽውገ የቀፀ ባሕር ተፋሰስ ከገደየዙ ነው። በሥፀጣኝ ፖበተካ ከመሳተዓ ባበፈ በኪትዮጵዩ ጫኅበረፖበተካዊና ባህሳዊ ጉጻዮች ውስጥ በቀጥታና በተዘዋዋሪ ከጳቸውገ ጣስገባት የይመሩት ፖርቱጋባውዩኀና ኪየሱሰውዩኝ ወደሀገሪቱ መምጣት በዚህ ነውጥ ባዩ ተጽከና አከሳድሪፀ። በዋቹ ዓመታት የከየሱሰወየነ ከከትዮጵዩ ከነጻሁም የዑስሟኒየውየዩኀ ከየመኝ መባረር የውጭ ኃዩቡት በክበቡ ፖበቲካዊና ባህባዊ ኃዩቡት ባዩ የሳረራት ተጽከና ጣብቃቱኀ ከመባካት ነው። የታሪክ ታሪክነቁ ዞካጸሐቆነቅ ሰዩሆነ ሁነፋክስቱቱ በነ የገዜ ገዘብ ውስጥ ፀሀደረባ መፈጸሙ ነው። ክዚህ በተጨመሟሪም የትርጉመ ሥሪው የቋኀቋ ከባቋ ተርፎም የሆዛዩት ከጠቃቀም ጥሪት በመጽሐፉ ተነባበነትና የሥነጽሑፍ ሙበት ከስተዋጸኮ ከዓደሚባናራቸው ሰይታበም የተፈታ ነው።
-
Cosine Similarity
መጽሐፊ ትኩረቱኝ የሚዩደርገው በከፍሪቃ ቀገድ ከ ዓ ም የሰቡሞናዋው ሥርወ መነግሥት መነሣት ከስበ ምዕተዓመት ፈጣገ ውድቀቱ ድረስ ሰውገ ወቅት ነው። ከዚህ በተጨሚሪም በክርስተዩኀ ግዛት ከኀጻሁም በከፍሪቃ ቀጎድ የሙስቢም ሠፀጣናዊ ግዛቶች በተበዩም የመነና ግብፅ መካከፀ በነበረው ግኘትነት ሰፊ ስፋገ ሰጥተፀ። የከፍሪቃ ቀነድ ሴቤቡት ኩሳዊ ሐሟዌ ሕዝቦት ከነጻሁም የክቋቡ ሙስቢም ሠፀጣናዊ ግዛቶች ከነሣሦና ውድቀት በመጽሐፋ ውስጥ ሽፋኀ አከግኝተዋፀ። ቀዩ ባሕር ከበዙ ዘመነ በፊት ከጓዓበዩት ዓበም ከቀፍ የግድ መሥመሮች መካከፀ ከነዱ ሆና ከገፀበግሳፀ። ከዚህም ባሻገር በከፀቡ የንግድ ከድገትና በሀገሪቱ በተበዩም በአፍሪቃ ቀገድ ታሪክ መካከፀ ከሁገም ድረስ ጠገካራ ግኘኀኙነት አከበ። ስበዚህም ቀዩ ባሕር በረቅ ምሥራቅ ከውሮጳና የመካከበጻው ምሥራቅ ሙስቢም ግዛቶች መባክፀ በሚካዔዩው ዓበም ከቀዓ ነግድ ከጥነት ይምሮ ዋነና መሥመር ሆና አገፀግባፀ። አገጻህ ዓዩነቱ የነግድ ከነቅስቃሴ ባህባዋና አኢኮናሚየዊ ተጽከናዎትኝ ከመፍጠሩም ቤባ በቀዩ ባሕር ተፋሰስ በሟገኑ የተበየዩ ሕዝቦች መካከፀ የበውኝ ግኀኑነት ከጠናከሪፀ። በቀዩ ባሕር ጳኮፖበቲባዊ ከቀማመጡ በከብዛካው የዓባዩ ውኃ ምኀጥነቱ ከኀጻሁም በቅነጦት ከቃዎች ከምሪትነቱ የከፍሪቃ ቀኝድ በተበም ፖርቶጋባውየነ በ ው ምዕተ ዓመት ማብቂየ ወደሕነድ ውቅዩናስ ከመጡ በኒላሳ ክትክበክበካ ጠቀጫታው በበበጠ የከጎሪባች ክፀቡትነ ትኩረት ስባፀ ከነጻየውም ፖርቱጋባውየኀ በቀዩ ባሕር በኩፀ የሚየበፈውገ ነግድ በጣገድና በኪትዮጽዩ ከርጻታ ወደግብፅ የሚፈስሰውኝ የዓባዩ ውኃ ከቅጣጣ በመበወጥ የሙስቢሙኝ ዓበም የኃዩወ ምኝጥ መሰጣት ከገደሚትቡ የምኑ ነበር። ከጻሶቹ የኩሽ ሕዝቦት በከብዛናው በግብርና መስከ በመሰሜራት በአሁኑ ወቅት በ ሪ ምዕተዓመት ወደከካባቢው ከፈበሱት ኮሮሞዎች ጎገ በከብዛናዎቹ ደጋማ የሀገሪቱ ከፍቡት ከየናሩ ዩገሻቡ። ሴሟዊ ተጽከና የረፈባቸው የኩሽ ሕዝቦት በከፍሪቀ ቀነደ ሕዝቦት በባሕር ጻርቻውና በቀዩ ባሕር ተፋሰስ መካከበ ግነኙነት በመፍጠር የተጫወቱት ጫና ከይግ በጣም ከፍተ ጠቀጫታ ዩበው ሲሆኝ የመደመዕዩዋኝ በኋበድቹ ሕዝቦት ኪሣሪ ከኀጻስፋራም ከድርእፀ። ሰበዚህም ምገም ከነቧገ በው ምዕተዓመት የተይመረው የኮሮሞ ዓበሰትና ክዚህነ ጊዜ በኋባ የታየው የዚሁ ሕዝብ መጫኅበረሰብና ባህፀ ዝግመታዊ በውጥ በከፍሪቃ ቀነድ ታሪክ ቅድሟጣዩየ ቢሰጣቸው ቢበገባም በከብዛናቹ ታሪክ ተመሪሚማሪዎዋች ችባ ተብበዋፀ። ኪትዮጵዩኀ በተመበከተ በከውሮጳና በሙስበሞች መካከፀ የተካደው መሪር ትግበ ፖርቱጋባውዩፃኝ ወደሙስቢሙ ዓበም የሚያፃመራውኀ የሩቅ ምሥራቅ ገግድ በጣስቆም በ ሪሞ ምዕተዓመት በቀዩ ባሕር ከካባቢ ብቅ ባቡበት ወቅት አብቅተፀ። ዩሁገ ከነጻ ከስከ ምዕተ ዓመት ድረስ በከፍሪቃ ቀገድባ በቀዩ ባሕር ከባባቢ የሰማቋረጥ የዘበቀ ቆሞ ቀርነትነም ከስከትባፀ።
- N.B. This Summary is Very Experimental!! based on the following scripts from:
Comments:
